कुर्दिस्तान वर्कर्स पार्टी (पिकेके) ले सोमबार आफ्नो विघटनको घोषणा गर्दै टर्की राज्यविरुद्धको सशस्त्र सङ्घर्ष अन्त्य गरेको र चार दशक लामो घातक विद्रोहमा विराम लगाएको बताएको छ ।
सन् १९७० को दशकको उत्तरार्धमा अब्दुल्लाह ओकलानद्वारा स्थापित पिकेकेले सन् १९८४ मा हतियार उठाएर टर्की राज्यविरुद्ध आक्रमणको शृङ्खला सुरु गरेको थियो र यसमा ४० हजारभन्दा बढीको ज्यान गएको थियो ।
“१२ औँ पिकेके काङ्ग्रेसले पिकेकेको सङ्गठनात्मक संरचना विघटन गर्ने र यसको सशस्त्र सङ्घर्षको विधि अन्त्य गर्ने निर्णय गरेको छ”, कुर्द–समर्थक एएनएफ समाचार एजेन्सीद्वारा प्रकाशित वक्तव्यमा समूहले भनेको छ ।
राष्ट्रपति रेसेप तैयप एर्दोगानको एकेपी पार्टीले यस कदमलाई ‘महत्त्वपूर्ण कदम’ का रूपमा स्वागत गरेको छ, तर सरकारले यस प्रक्रियालाई ‘सावधानीपूर्वक निगरानी’ गर्ने चेतावनी दिएको छ ।
ओकलानले फेब्रुअरी २७ मा आफ्ना लडाकुहरूलाई इस्तानबुलको इम्राली जेल टापुबाट एउटा पत्रमा निःशस्त्रीकरण र विघटन गर्न आग्रह गरेपछि यो ऐतिहासिक घोषणा आएको हो । उक्त जेलमा उहाँ सन् १९९९ देखि बन्दी हुनुहुन्छ ।
उहाँले पिकेकेलाई निर्णयलाई औपचारिक रूप दिन एक सम्मेलन आयोजना गर्न पनि अनुरोध गर्नुभएको थियो । उक्त सम्मेलन पिकेकेले गत हप्ता इराकको कान्डिल पहाडमा युद्धविराम घोषणा गर्दा गरेको थियो ।
त्यहाँ यसका नेताले ‘पिकेकेका गतिविधिहरू सम्बन्धी ऐतिहासिक महत्त्वका निर्णयहरू’ गरेको एएनएफले शुक्रबार रिपोर्ट गरेको थियो ।
“यो अन्त्य होइन, यो नयाँ सुरुआत हो”, पिकेकेका कार्यकारी समितिका सदस्य दुरान कल्कनले कुर्दिश समर्थक मेजोपोटामिया समाचार एजेन्सीले उद्धृत गरेको टिप्पणीमा प्रतिनिधिहरूलाई भन्नुभयो ।
एकेपीका प्रवक्ता ओमर सेलिकले यो निर्णय ‘व्यवहारमा लागू गरियो र यसका सबै आयामहरूमा साकार भयो भने’ यसले नयाँ युगको ढोका खोल्ने बताउनुभयो ।
– एर्दोगानका लागि ठूलो जित –
“इम्रालीको आह्वानपछि पिकेकेको आफैँलाई विघटन गर्ने र हतियार त्याग्ने निर्णय आतङ्कमुक्त टर्कीतर्फको महत्त्वपूर्ण कदम हो”, सेलिकले भन्नुभयो, “विघटन र हतियार समर्पण गर्ने निर्णयको पूर्ण र ठोस कार्यान्वयन… एक महत्त्वपूर्ण मोड हुनेछ ।”
उहाँले यस प्रक्रियालाई सरकारद्वारा ‘मेहनतका साथ अनुगमन’ गरिने बताउनुभयो ।
यो घोषणा अक्टोबरमा सुरु भएको लामो समयदेखि रोकिएका वार्ताहरू पुनः सुरु गर्न सात महिना लामो कामको परिणाम थियो जतिबेला अङ्काराले ओकलानलाई अप्रत्याशित मेलमिलापको प्रस्ताव गरेको थियो ।
“यदि पिकेकेले आफ्नो विघटनको घोषणा गर्छ र कुनै पनि बाधा बिना प्रक्रिया पूरा गर्छ भने, त्यो एर्दोगानका लागि ठूलो जित हुनेछ”, वासिङ्टनस्थित मिडल इस्ट इन्स्टिच्युटका गोनुल तोलले भन्नुभयो ।
उहाँले एर्दोगानको एकेपीले मतपेटिकामा प्रहार गरेको केही महिनापछि कुर्दिशहरूसँग मेलमिलाप खोज्नु आन्तरिक राजनीतिसँग धेरै सम्बन्धित रहेको बताउनुभयो ।
विश्लेषकहरू कुर्दहरूसँगको सम्झौताले एर्दोगानलाई संविधान संशोधन गर्न र कार्यालयमा आफ्नो कार्यकाल विस्तार गर्न अनुमति दिन सक्ने र साथै कुर्दिश समर्थक दलहरू र टर्कीका बाँकी विपक्षीहरू बीच फाटो पार्न सक्ने बताउँछन् ।
“यो ओकालन खुलासाको मुख्य चालक सधैँ एर्दोगानको शासन सुदृढ गर्नेबारे रहेको छ । किनभने यदि यो सम्पूर्ण प्रक्रिया सफल भयो भने उहाँ सन् २०२८ को चुनावमा विभाजित विपक्षको सामना गर्ने बलियो उम्मेद्वारका रूपमा जानुहुनेछ”, तोलले भन्नुभयो ।
सप्ताहन्तको भाषणमा एर्दोगानले ‘हामी आतङ्कमुक्त टर्कीको लक्ष्यतर्फको बाटोमा दृढ कदमका साथ अघि बढिरहेका छौँ’ भन्दै विघटन कुनै पनि क्षणमा घोषणा गर्न सकिने सङ्केत दिनुभएको थियो ।
अङ्कारा, वासिङ्टन र ब्रसेल्सले आतङ्कवादी समूह घोषणा गरेको पिकेकेले सन् १९८४ देखि टर्की राज्यविरुद्ध विद्रोह गर्दै आएको छ ।
यसको मूल उद्देश्य कुर्दहरूका लागि मातृभूमि बनाउनु थियो । कुर्दहरूले टर्कीको आठ करोड ५० लाख जनसङ्ख्याको लगभग २० प्रतिशत ओगट्छन् ।
